identiteit

scifi2

Hoe ziet onze leefomgeving eruit in 2060? Deze vraag staat centraal bij het project ‘Regio van de Toekomst’. Acht teams van ontwerpers en onderzoekers buigen zich over verschillende regio’s om een bijdrage te leveren aan de Nationale Omgevingsvisie. Ik mag als schrijver meedenken over de toekomst van de regio Arnhem-Nijmegen-FoodValley.

Concreet toekomstbeeld
Ruimtelijke toekomstvisies hebben vaak een abstract karakter. Het zijn kaarten op een hoog schaalniveau met vlekken en pijlen, die aangeven waar de verschillende ruimteclaims kunnen worden ingepast. Als schrijver wil ik mij verdiepen in de sciencefiction van de ruimtelijke toekomst. Hoe ziet het dagelijks leven er in deze regio over ruim 40 jaar uit? Hoe wonen we? Hoe ziet een werkdag eruit? Wat valt er te beleven in de natuur en bij het water?

Jaren ‘70
Er kan veel veranderen in 40 jaar tijd. In de jaren ’70 had niemand nog een computer in huis. Als je iets wilde regelen moest je naar een winkel of een kantoor. Mobiele telefoons bestonden nog niet. Als je de weg kwijt was, moest je die vragen. Binnensteden waren vervallen en onpopulair. De gemeente Amsterdam vroeg zich serieus af of ze de Pijp en de Jordaan niet beter konden slopen. Alle bloemkoolwijken en Vinexwijken moesten nog gebouwd worden.

Utopie
Wat verandert er allemaal in de komende decennia? Helaas hebben we geen glazen bol. Het mooie van dit project is dat we onze eigen utopie mogen schetsen. We gaan er dus vanuit dat Nederland welvarend blijft en dat er geen dictator aan de macht komt. We gaan er vanuit dat we een duurzame weg kiezen, waarin ecologie en techniek elkaar versterken. We gaan er vooral vanuit dat de kwaliteit van onze leefomgeving het aller belangrijkste is. Laten we er eens iets moois van maken.

Als je het ‘DNA van de stad’ wilt bepalen kun je diepgravend cultuurhistorisch onderzoek uitvoeren of integrale inspiratiesessies organiseren. Je kunt ook naar buiten gaan en gewoon heel goed kijken. Het zijn vaak de kleine dingen die het meeste vertellen over de identiteit van een stad. De kerstperiode is hiervoor uitermate geschikt. Mensen versieren hun omgeving en vertellen daarmee onbedoeld hoe ze in het leven staan. Hier volgt een aantal geheel vrijblijvende observaties:

Introvert/extravert

Als er in een omgeving veel uitbundige kerstversiering hangt, kan je concluderen dat de bewoners hun blik regelmatig naar buiten richten. Ze beschouwen de openbare ruimte als onderdeel van hun woonomgeving. Waarschijnlijk zitten ze bij mooi weer bij hun voordeur en is er veel interactie tussen de buren. In buurten waar zeer weinig kerstdecoratie te zien is, zou het natuurlijk kunnen dat de bewoners een culturele achtergrond hebben waarin geen kerst wordt gevierd. Een andere verklaring kan zijn dat de mensen erg op hun privacy gesteld zijn. Ze hebben geen behoefte om hun festiviteiten met de buitenwereld te delen. Openbare ruimte is voor hen een vacuüm tussen vertrek en bestemming.

Traditioneel/experimenteel

Het ligt voor de hand om te zeggen dat traditionele kerstversiering duidt op een traditionele gemeenschap en meer experimentele versiersels op een jonge dynamische community. Verwarrend hierbij is het feit dat hippe millennials traditionele vormgeving soms ironisch bedoelen. Daarom is het moeilijk om vast te stellen of een knipperend rendier in de voortuin afkomstig is van een authentieke volkswijkbewoner of van een kunstacademiestudent. Kerstversiering met ingetogen kleuren en natuurlijk materiaalgebruik duidt echter vrijwel altijd op een hoogopgeleide bevolking.

Gemeenschap/individu

Sommige gemeenschappen hebben een sterke sociale samenhang. Op andere plekken is individualiteit belangrijker. Ook dit is te herleiden uit de kerstdecoraties. Soms kun je in een bepaalde straat een terugkerend thema in de decoratie herkennen, zoals houten bordjes met Engelse kerstwensen, verticale slingers, of paars-rood-groene knipperlichtjes. Deze buren conformeren zich onbewust aan elkaar. De ultieme exponent hiervan is de gezamenlijke decoratie. Iemand heeft dan het initiatief genomen en de buren overgehaald om ook aan te haken bij het gemeenschappelijk lichtjessnoer. Op deze plekken komt het wel goed met de participatiesamenleving.